Doğalgaz en temiz yanan hidrokarbondur. Bol ve çok yönlüdür, küresel olarak artan enerji talebini karşılamaya yardımcı olur ve yenilenebilir enerji kaynaklarıyla ortak olabilir. Enerjiye aç yerlere kolay nakliye için doğal gazı sıvıya soğutuyoruz ve daha düşük emisyonlu yakıtlar ve diğer ürünler yapmak için dönüştürüyoruz.
Doğalgaz Nedir?
Doğalgaz içeresinde %95 oranında metan gazı bulunmaktadır. Geriye kalan %5’lik kısmı ise etan, propan, bütan ve karbondioksit, helyum, azot, hidrojen sülfür bulunur.
Petrol çıkartma sırasında kayaçların arasında sıkışmış gaz şeklide yeryüzüne çıkar. Renksiz ve kokusuzdur. Bundan dolayı kaçakları özel sensörler sayesinde fark edilebilir.
İlk petrol çıkarma çalışmalarında açığa çıkan doğal gaz yakılırdı. Daha sonra öneminin anlaşılması ile birlikte evlere ve iş yerlerine taşınmaya başlandı.
Doğalgazın Kullanım Alanları Nelerdir?
Doğalgaz verimi yüksek kullanım alanı geniş fosil türevli bir enerji kaynağıdır. Kesintisiz ve her zaman kullanıma açık bir enerji kaynağı olması doğalgazın değerini yükseltmektedir.
Kuyudan çıkarılıp borular vasıtasıyla şehirlere iletilmektedir. Isıtma amacı ile konut, işyeri vb. noktalara verildikten sonra kombiler ile yakılır. Bu kombi;
- Çıkan ısı ile kombide hazır olan suyu ısıtmaktadır.
- Kombi vasıtasıyla kaynayan su ise petekleri ısıtarak ortamın ısınmasını sağlamaktadır.
- Ayrıca doğalgazın ocağa ulaşmasını sağlayarak ocağın yanması sağlanabilir.
Bu enerji kaynağı piyasada elektrik üretiminde çok kullanılmaktadır. Kullandığı elektrik üretim santrallerinin başında da Doğalgaz Kombine Çevrim Santralleri mevcuttur.
Ayrıca aşağıdaki ilgili öneri yazılarımızı da okuyabilirsiniz.
Kombine çevrim santrallerinde yakıt olarak doğalgaz kullanılmaktadır. Bunun içinde çalışması için Gaz Türbinleri kullanılmaktadır.
Öneri yazı: Gaz Türbini Nedir? yazımızı inceleyebilirsiniz.
Gaz türbinine kinetik enerji yüklemektedir. Türbinler ise jeneratör yardımıyla kinetik enerjiyi elektrik enerjisine çevirmektedir. Hatta bazı santraller ikincil ısıtma yaparak suyu tekrar türbine gönderir. Daha sonraki yoğunlaşan suyu evlere göndererek evin ısınmasını sağlamaktadır.
Örneğin, Enka Gebze Kombine Doğalgaz Çevrim Santrali 1540 MW kurulu güce sahiptir.
Doğalgazın Avantajları
- Doğalgaz verimi %90 üzerinde olan bir enerji kaynağıdır
- Yandığında kül is gibi atıkları yoktur.
- Genellikle gaz halinde transfer edilen bir gaz olduğu için maliyeti düşüktür.
- Karbon emisyonu düşük bir gazdır.
- Günün her saati kullanılabilir güneş panelleri ve rüzgar türbinleri gibi çalışacağı zaman aralığı yoktur.
Doğalgazın Dezavantajları
- Kokusuz ve renksiz olduğu için sızıntısı fark edilmesi zordur bu nedenle özel sensörler kullanılır.
- Taşınırken sıcaklık ve basınç dengelenmemişse patlama riski mevcuttur.
- Fosil türevli bir yakıt olduğu için rezervi sınırlıdır.
Doğalgazın Tarihi Gelişimi
Tarihte birçok medeniyetin simgesi olan ve hayatımızda birkaç defa duyduğumuz sönmeyen ateş olarak nitelendirilen doğalgaz ilk olarak milattan önce 6000 – 2000’ lerde İran da ortaya çıkmış.
- Doğalgazı ilk olarak yakıt anlamda Çin’de suyu ısıtma amacı ile kullanıldı.
- Daha sonra doğalgaz Roma’daki Uestra tapınağındaki aşk tanrıçası aydınlanmasını sağlayan alev olarak kullanıldı.
- Doğalgazın taşınmasını ilk defa bambu kamışlarla Çinliler yapmıştır.
- Daha sonra 17.yy da Avrupa ile tanıştı.
- İlk başlarda aydınlanma amacı ile kullanılan doğalgaz zamanla ısınma, ocak ve endüstriyel sektörde kullanılmaya başlanıldı.
- Tarihte ilk modern doğalgaz taşınması ABD tarafından demir borularla sağlanmıştır.
- Türkiye de ise 1976 yılında çimento fabrikasında kullanılmaya başlandı. Şehir hattında sırasıyla Ankara, İstanbul, İzmit, Eskişehir illerinde kullanılmaya başlandı.
Kaynakça
